Museum Jan Cunen wordt belemmerd in het uitdragen van haar artistieke visie door de weigering van Facebook en andere social media-platforms om beelden van het tentoongestelde werk te plaatsen en te promoten. Dit geeft precies de tegengestelde houding ten opzichte van naakt aan die het museum wil blootleggen met de tentoonstellingen over Naakt of bloot?.

Daarbij gaan naakten van George Hendrik Breitner, Isaac Israels en Jan Sluijters een dialoog aan met werk van hedendaagse kunstenaars als Lita Cabellut, Bart Hess en Carla van de Puttelaar. Het museum voelt zich geroepen om de tegenstelling die in de huidige samenleving ten aanzien van naakt is ontstaan, zichtbaar en bespreekbaar te maken. Want waar enerzijds krampachtig en preuts wordt omgegaan met bloot, worden we er anderzijds mee overladen.

Toen en nu

Naakten uit de periode 1875-1925 van vooraanstaande Nederlandse meesters als George Hendrik Breitner, Isaac Israels, Jan Sluijters en Willem Witsen worden getoond in combinatie met werk van hedendaagse kunstenaars Lita Cabellut, Bart Hess, Carla van de Puttelaar, Viviane Sassen en Isabelle Wenzel. Ook wordt podium geboden aan vier jonge talenten: Charissa van Dijk, Margherita Soldati, Mariëlle Veldhuis en Meret Zimmermann.

Zo koppelt het museum de blik van ruim een eeuw geleden aan de actuele discussie over het naakt in de beeldende kunst en de huidige maatschappelijke positie van het naakt. De vergelijking tussen toen en nu biedt een andere kijk op de eigen tijd en plaatst onze omgang met het blote lichaam in een breder perspectief.

Naakt of bloot?

Naakt of bloot, wat is eigenlijk het verschil? Bij het kijken
naar kunst blijkt er een subtiele scheidslijn te zijn tussen deze twee begrippen. De term bloot betekent 'zonder kleren zijn', een toestand die vaak samengaat met een gevoel van schaamte, zowel voor degene die kijkt als voor degene naar wie wordt gekeken. Naakt verwijst juist naar een natuurlijke of artistieke vorm van naaktheid die niet tot verlegenheid stemt.

Museum Jan Cunen roept de vraag op of de kijk op naakt tussen pakweg 1875 en 1925 eigenlijk wel zo anders is dan tegenwoordig. In de media worden we voortdurend geconfronteerd met bloot, terwijl de omgang daarmee een stuk gevoeliger ligt dan enkele decennia geleden. Terwijl het internet tot in extremen toegang geeft tot alle vormen van bloot, wordt een vrouwentepel stelselmatig verwijderd van social media. Facebook en Instagram verwijderen afbeeldingen van blote lichamen, want deze zouden suggestief en seksueel getint zijn.

Een tendens die raakvlakken heeft met de dubbele moraal in de late negentiende eeuw: enerzijds werd de samenleving destijds gekenmerkt door kuisheid en preutsheid, anderzijds werd er op zedelijk gebied vaak een oogje dichtgeknepen. ‘Wat je niet ziet, bestaat niet’ lijkt opnieuw onderdeel van de tijdgeest en is zelfs van toepassing op het beleid van social
media-platforms. Dat ondervindt Museum Jan Cunen nu aan den lijve.